Trong thời kỳ hậu đại dịch, khủng hoảng khí hậu và biến động chuỗi cung ứng toàn cầu, các doanh nghiệp không chỉ đối mặt với áp lực duy trì lợi nhuận mà còn phải chứng minh trách nhiệm xã hội và môi trường của mình. Trước xu thế đó, ngày càng nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã chủ động chuyển đổi mô hình kinh doanh theo tiêu chuẩn ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị), dù chưa có yêu cầu bắt buộc hay lợi ích tài chính ngay lập tức.

Chia sẻ tại hội thảo "Doanh nghiệp tiên phong thực hành ESG" vừa qua, đại diện VCCI đã nhấn mạnh:“Doanh nghiệp nào chuyển đổi sớm, dù quy mô lớn hay nhỏ, đều rất đáng trân trọng. Đó là biểu hiện của tư duy dài hạn và trách nhiệm với cộng đồng.”

1. ESG không phải là đặc quyền của doanh nghiệp lớn

ESG là xu thế không thể đảo ngược 

Trước đây, nhiều người lầm tưởng rằng ESG chỉ dành cho các tập đoàn lớn có nguồn lực dồi dào. Tuy nhiên, thực tế đã chứng minh điều ngược lại: các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) hoàn toàn có thể tiên phong trong ESG thông qua:

• Chuyển đổi sản phẩm sang hướng xanh – sạch – an toàn,

• Sử dụng năng lượng tái tạo, vật liệu tái chế,

• Áp dụng quy trình sản xuất tiết kiệm tài nguyên,

• Tăng cường phúc lợi nhân sự, gắn kết cộng đồng.

Một số mô hình tiêu biểu như:
• Doanh nghiệp nông nghiệp hữu cơ gắn với bảo tồn rừng và sinh kế bản địa,
• Công ty khởi nghiệp tái chế rác thải nhựa thành vật liệu xây dựng,
• Doanh nghiệp công nghệ số hóa quy trình để giảm tiêu hao điện và giấy tờ...

Dù quy mô còn nhỏ, mỗi thay đổi đều là hạt mầm của một tương lai bền vững.

2. Chuyển đổi ESG: Thay đổi cách làm chứ không phải làm thêm

Một trong những hiểu nhầm lớn nhất là “làm ESG rất tốn kém”. Nhưng trên thực tế, thực hành ESG đúng cách giúp doanh nghiệp:

• Tối ưu vận hành, giảm lãng phí, tiết kiệm chi phí lâu dài;

• Tăng uy tín thương hiệu và sức hút với nhà đầu tư/khách hàng;

• Dễ tiếp cận vốn vay ưu đãi, quỹ xanh, và các chương trình hỗ trợ của nhà nước & quốc tế.

Chuyển sang mô hình kinh doanh đáp ứng ESG không đòi hỏi doanh nghiệp phải "xây lại từ đầu", mà là tư duy lại chuỗi giá trị, phát hiện những điểm có thể “xanh hóa”, minh bạch hóa và nhân văn hóa từng ngày.

Thay đổi cách làm chứ không phải làm thêm

3. Xu thế toàn cầu đang dịch chuyển mạnh – Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc

ESG đang trở thành “giấy thông hành” để doanh nghiệp bước vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Nhiều tập đoàn đa quốc gia hiện yêu cầu đối tác Việt Nam phải đạt tiêu chí ESG mới được ký hợp đồng.

Theo OECD và ADB:

• Đến năm 2030, hơn 70% dòng vốn quốc tế sẽ ưu tiên các dự án, doanh nghiệp có chứng nhận ESG.

• Nhiều quốc gia trong ASEAN đang triển khai bộ tiêu chuẩn ESG quốc gia (Singapore, Thái Lan, Malaysia...)

• Tại Việt Nam, Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính đang xây dựng cơ chế chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi xanh.

Vì vậy, hành động sớm là lợi thế cạnh tranh. Hành động chậm sẽ bị đào thải.

4. Gợi ý 3 bước khởi động ESG cho doanh nghiệp vừa và nhỏ

• Bước 1: Đánh giá hiện trạng

Doanh nghiệp cần nhìn lại toàn bộ chuỗi giá trị: sản phẩm, quy trình, nhân sự, tài chính – xem điểm nào đang gây phát thải, lãng phí hay thiếu minh bạch.

• Bước 2: Chọn điểm “vào” phù hợp

Không cần làm tất cả cùng lúc. Có thể bắt đầu từ một sản phẩm, một nhà máy, hoặc một quy trình đơn giản như số hóa hóa đơn, tái sử dụng nước, cải thiện môi trường làm việc...

• Bước 3: Truyền thông và lan tỏa

Mọi nỗ lực ESG đều xứng đáng được kể lại. Hãy chia sẻ minh bạch với khách hàng, đối tác, cộng đồng. Đây cũng là cách xây dựng thương hiệu bền vững một cách tự nhiên.

3 gợi ý khởi động ESG với doanh nghiệp vừa và nhỏ

Các doanh nghiệp tiên phong áp dụng ESG hôm nay có thể chưa thấy ngay lợi ích tài chính, nhưng họ đang gặt hái niềm tin xã hội, uy tín thị trường và sự sẵn sàng cho tương lai.

“Chúng tôi chuyển đổi không phải vì bị bắt buộc, mà vì chúng tôi muốn trở thành một phần của giải pháp.” – chia sẻ từ một CEO khởi nghiệp xanh tại hội thảo.

Và chính những bước đi nhỏ đó sẽ góp phần tạo nên một nền kinh tế Việt Nam bền vững, trách nhiệm và đủ sức cạnh tranh toàn cầu.

Trích bởi: Báo Dân trí 2025

Hãy cùng xây dựng doanh nghiệp bền vững!

Bạn là chủ doanh nghiệp hoặc người quan tâm đến phát triển bền vững?
➡️ Đăng ký nhận tư vấn phát triển công ty theo tiêu chí ESG miễn phí tại 3Green.vn
➡️ Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn lộ trình ESG phù hợp cho doanh nghiệp bạn.
📩 Email: gre3ecskh@gmail.com

Đồng hành cùng ESG – vì một tương lai bền vững cho doanh nghiệp Việt Nam.